Doğum kontrol hapları yumurtlama (ovulasyon) sürecinin geçici olarak durdurulmasını sağlayan haplardır.

En yaygın kullanılan doğum kontrol hapları östrojen ve progesteron hormonunun ikisini birden içeren kombine haplardır. Düzenli olarak kullanıldıklarında doğum kontrol haplarının koruyuculuk oranları çok yüksektir. Daha önce doğum yapmamış, yeni evli olan ve korunma isteyen, belli bir süre çocuk istemeyen kadın için en uygun seçenektir.

Kullanım şeması: 3 hafta kullan- 1hafta bırak, veya 21 gün kullan- 7 gün ara ver; şeklinde özetlenebilir. İlk kez başlayacak olanların ilk hapı adet başlangıcının tercihen birinci günü, en geç beşinci günü almaları gerekir.

• Hergün belli bir saatte bir tablet tok karnına alınır.
  · Kutuda 21 tablet bulunur.
  · İçinde bulunan 21 tabletin bitiminden sonra bir hafta ilaç alınmaz.
  · Bu bir haftalık dönemde adet görülür.

Doğumdan sonra ve Emzirme döneminde Hap Kullanılabilir mi?

Doğum kontrol haplarına düşük ve kürtajdan hemen sonra başlanabilir. Ancak kombine doğum kontrol hapları (hem progesteron hem östrojen içerenler) anne sütünü bozabileceklerinden doğumdan hemen sonra ve emzirme döneminde uygulanmaları uygun değildir. Emzirme döneminde kullanılabilecek, sadece progesteron içeren haplar tercih edilebilir. Emzirmeyi düşünmeyenlerde ise doğumdan 6 hafta sonra başlanabilir. Daha önce başlandığında damarsal problemler oluşabileceğinden lohusalık döneminde kullanılması önerilmemektedir.

Doğum kontrol hapı kullanmak hangi durumlarda sakıncalıdır?

Şu durumlarda doğum kontrol hapı kullanımı sakıncalıdır;

• Nedeni belirlenmemiş kanaması olanlarda,
  · Tromboflebit (damar iltihabı) öyküsü olanlarda,
  · Damar tıkanıklığı olan ya da öyküsü olanlarda,
  · 35 yaş ve üzeri olan ve sigara içen kadınlarda,
  · Karaciğer hastalığı olanlarda

Migren öyküsü, çeşitli kalp hastalıkları, nedeni bilinmeyen başağrıları, hipertansiyon, diabet gibi hastalığı olanlarda ise ileri incelemeler yapıldıktan sonra doktor kontrolü altında kullanılabilir.

Doğum kontrol haplarının etkin doğum kontrolü sağlamasının dışında yararları var mıdır?

Evet, vardır. Bunlar şöyle sıralanabilir:

• Adet kanamasının miktarını azaltarak gereksiz kan kaybını önlerler.
  · Adet sancısı, doğum kontrol hapı kullananlarda daha az sıklıkla görülür.
  · Adetin düzenli olmasını sağlarlar.
  · Uzun süreli kullanan kadınlarda rahim iç tabakası kanseri ve yumurtalık kanseri çok daha az görülür.
  · Yumurtalık kistleri ve memenin iyi huylu hastalıkları daha az görülür.
  · Kalın barsak kanserinden de koruyucu etkisi üzerinde giderek daha fazla sonuç bildirilmektedir.

Doğum kontrol hapı kullananların dikkat etmesi gereken noktalar nelerdir?

• Doğum kontrol hapları damar sistemi üzerinde çok önemli etkiler yaptıklarından bu sistemin herhangi bir bölümünde tıkanıklığa yol açabilirler. Bu durum teorik olarak her zaman olabilir, ancak günümüzde kullanılan düşük doz ilaçlar sayesinde ender görülür hale gelmiştir. Bu oran normal gebelikteki riskin yarısından azdır.
• En sık görülen yan etkisi hafif bulantıdır. Bu durumda bulantı giderici ilaç kullanılabilir.
• İlk üç ayda hafif ara kanama yapabilir. Bu geçici bir durumdur. Üçüncü aydan sonra da bu durum devam ederse ilacı değiştirmek gerekebilir. Bu durum vücut ilaca uyum sağladıktan sonra genellikle bir-iki ay içinde kaybolur. Geçmeyen kanamalarda doktora başvurmanızı öneririz.
• Genellikle adet kanamasının miktarı ve süresi kısalır. Bu, istenen bir etkidir. Bu şekilde kan kaybı oranınız ve dolayısıyla demir eksikliği anemisi riski azalacaktır.
• Jinekolojik muayene olmadan kullanılmamalıdır.
• İlaç alma unutulursa eksik hap 12 saat içinde alınabilir. Veya ertesi günü iki adet birden alınmalıdır. İlaç üç günden daha fazla unutulursa kalan tabletler yine düzenli olarak alınmaya devam edilir ancak o ay prezervatif gibi ek bir korunma yöntemi uygulanır.
• Ağrı kesicilere cevap vermeyen başağrısı, görme bozukluğu, göğüs ağrısı, bacaklarda şişme ve ağrı, karın ağrısı gibi durumlarda ilaç alımı kesilip doktora müracat edilmelidir.

Doğum kontrol hapı bırakıldığında ne olur?

İlaç kullanımının kesilmesine rağmen düzenli adetlerin geri dönmesi nadiren gecikebilir. Bu durum ilk üç ayda sıklıkla ortadan kalkar. Ancak bir yıla kadar adet görülmeyen durumlar olabilmektedir. Doğum kontrol haplarının kadın üreme sisteminde kalıcı bir hasar bırakmaları söz konusu değildir. Adet görememe durumunda uygun tedaviyle ya da kendiliğinden, düzenli adetler tekrar oluşur.

Doğum kontrol hapı kullanırken hamile kalınabilir mi?

Doğum kontrol haplarının düzenli kullanımı ile pratikte gebelik oluşmaz. Ancak ilacın alınmaması, ilacın son kullanma tarihinin dolmuş olması veya barsaktan emilimini azaltan bazı ilaçlarla birlikte kullanımı, aşırı ishal vb nadir durumlarda gebelik oluşabilmektedir.